Rregulloni Windowsin

Nuk jeni të mendimit se meritoni më tepër, qoftë nga Vista, qoftë nga XP-ja? Në këtë shkrim po ju japim disa këshilla, ku e ku lehtësisht të gjendshme e ku e ku të imta për t'u kapur, se si ta bëni sistemin operativ të kompjuterit më efikas, më efiçent dhe më të qëndrueshëm. Gjithsesi, bëni mirë të tregoni kujdes mos t'i dreqosni më keq gjërat, por t'i ndreqni me aq sa mundësi ndreqjeje kanë sistemet operative.

Ndreqja e parë: Kompjuteri mund të ngarkojë drajvera pajisjesh për harduer, të cilat ju nuk i përdorni më. Për të kursyer resurset e sistemit, çinstalojini këto drajvera. Meqenëse një zgjedhje e pakujdesshme mund të bëjë që kompjuteri të humbasë ndonjë funksion të rëndësishëm, gjithsesi, krijoni një pikë rikthimi te System Restore përpara se të vazhdoni.

Normalisht, Device Manager nuk i shfaq pajisjet që nuk janë të lidhura në kompjuter. Për ti bërë ato të dukshme, shtypni Windows-R, që hap kutinë Run, shtypni cmd dhe pastaj shtypni Enter. Në promptin e komandave, shtypni set devmgr_show_nonpresent_devices=1 dhe Enter. Lëreni dritaren e promtit të komandave hapur.

Tani shtypni përsëri Windows-R, shkruani devmgmt.msc dhe shtypni Enter. Në dritaren e Device Manager, zgjidhni View, Show Hidden Devices. Klikoni shenjën plus (+), në çdo degëzim, për të parsë të gjithë drajverat në kompjuterin tuaj. Pajisjet që nuk janë të lidhura shfaqen me një ikonë të zbehtë. Nëse shihni pajisje për të cilat jeni të sigurt se nuk i përdorni më, klikoni me të djathtën mbi të dhe zgjidhni Uninstall. Pastaj, për të përfunduar procesin, ndiqni mesazhet që shfaqen në ekran. Me të mbaruar, mbyllni dritaren e promptit të komandave, për të fshehur kësisoj pajisjet e palidhura.

Ndreqja e dytë: Kur keni lidhur në kompjuter një disk rrjeti me një germë, Windows e hap automatikisht atë lidhje, sa herë që ju hapni kompjuterin. Duke qenë se rihapja e lidhjeve të rrjetit kërkon kohë, mund t'i përshpejtoni hapjet duke i hequr lidhjet e papërdorshme.

Shtypni Windows-E, për të hapur Windows Explorer, dhe Alt-T, D për të hapur kutinë dialoguese Disconnect Network Drives. Zgjidhni disqet e rrjetit që doni të shkëpusni dhe klikoni OK.

Në të ardhmen, nëse lidhni një disk rrjeti vetëm për sesionin aktual, thjesht futni shtegun e tij (kjo shfaqet në rreshtin e adresave kur ju zgjidhni diskun në Explorer dhe në kutinë Run). Ose, nëse në Explorer përdorni komandën Tools – Map Network Drive, përpara se të klikoni Finish, sigurohuni që Reconnect at logon të mos jetë e shënuar.

Ndreqja e tretë: Gjatë këtij hapi do të lironi kujtesën e kompjuterit dhe do të riktheni ciklet e procesorit, duke pastruar çrregullimet që hapen çdo herë që hyni në Windows. Madje, gjatë këtij procesi mund të zbuloni edhe disa programe keqbërëse. Përdorni programin falas Autoruns nga Sysinternals, të cilin e gjeni në ZERO DVD.

Si t’i dalloni programet e vlefshme në hapje nga ato të pavlefshme? Për këtë mund të konsultoni mjetet e integruara të Autoruns, ose mund të kërkoni në Internet nga burime të ndryshme. Listat e kërkueshme dhe të shkarkueshme të programeve të zakonshme aktive gjatë hapjes kanë një përshkrim dhe klasifikim për çdo program, duke treguar nëse ai duhet apo jo në një sistem të zakonshëm.

Ndreqja: Edhe në qoftë se hyni si administrator, privilegjet për hapjen e aplikimeve janë sërish të kufizuara. Nisjani duke përdorur koleksionin e mjeteve ndihmëse falas PsTools nga Microsoft (në ZERO DVD). Dekompresoni përmbajtjen në një direktori dhe zhvendoseni direktorinë në vendin e aplikimeve tuaja. Mjeti PsExec u parashikua për hapjen e aplikimeve nga larg, por mund ta përdorni, po ashtu, edhe për të hapur programe me privilegje të kufizuara.

Për të krijuar një shkurtesë që hap Internet Explorer 7 ose çdo aplikim tjetër me kufizime, tërhiqni, duke klikuar me të djathtën, shkurtesën e tij te një vend tjetër. (Mund të përdorni versionin normal me privilegje të larta të shkurtesës, kështu që është mirë ta lini origjinalin të paprekur). Zgjidhni Copy Here. Klikoni me të djathtën mbi shkurtesën e kopjuar dhe zgjidhni Properties. Me skedën Shortcut aktive, klikoni në fillim të kutisë Target dhe shtypni rrugën për te PsExec, para rreshtit ekzistues të komandave. Pastaj lini një hapësirë, të ndjekur nga -l -d (një vizë në mes, germa l, një hapësirë, një vizë dhe germa d). Së fundmi, shtypni një hapësirë tjetër. Çelësi '-l' ul privilegjet e programit, ndërsa çelësi '-d' bën që dritarja e promptit të komandave të mbyllet me t'u hapur aplikimi. Kur të keni mbaruar, teksti te kutia Target duhet të duket pak a shumë kështu: "C:\\Program Files\\PsTools\\ psexec.exe" -l -d "C:\\Program Files\\Internet Explorer\\iexplore.exe" (shtigjet tuaja mund të ndryshojnë). Klikoni Change Icon, OK. Specifikoni shtegun te skedari origjinal (iexplore.exe në rastin tonë) dhe klikoni OK, derisa të mbyllen të gjitha kutitë dialoguese.

Për të shmangur kufizimet në aktivitete të tilla si instalimi i plug-ins për shfletuesin, duhet ta ekzekutoni shfletuesin në modalitetin e tij normal, me privilegj të lartë.

Përsërisni këto hapa për çdo shkurtesë që doni të ekzekutoni me privilegje më të ulëta.

Ndreqja: Internet Connectivity Evaluation Tool mund t’ju tregojë nëse ruteri juaj ka mbështetje për teknologji për lidhje më të shpejta. (Ky mjet nuk jep rezultate të sakta nëse jeni pas një muri të zjarrtë (firewall) të kompanisë). Testi mund të ndërpresë lidhjet e hapura, ndaj provojeni në një kohë të përshtatshme, kur nuk ju nevojitet dmosdoshmërisht Interneti.

Nëse rezultatet tregojnë se sistemi juaj nuk ka mbështetje për shumicën e teknologjive të listuara, mund të shihni mundësinë e blerjes së një ruteri të ri, ose, nëse jeni përdorues i XP-së, të kaloni në Vista. Faqja e Microsoft-it ka lidhje adresash për te ruterat që e kanë marrë vulën dalluese të Windows Vista.

Ndreqja: Nëse keni provuar masa të tjera riparimi dhe jeni gati të merrni një hap drastik, rivendosni të gjitha opsionet e IE në gjendjen e tyre origjinale. Lista e Favorites, konfigurimet e shiritit të mjeteve (toolbar) dhe ndryshimet e tjera të personalizuara nuk do të ndikohen. Shtojcat (add-ons) e shfletuesit vetëm sa do të çaktivizohen, por nuk do të fshihen. Megjithatë, skedarët e përkohshëm të IE, biskotat (cookies), historia e shfletimit, fjalëkalimet e ruajtura, faqet e vendosura te zonat e sigurta dhe cilësime/konfigurime të tjera do të zhduken, ose do të kthehen te vlerat e tyre të paracaktuara. Nëse këto nuk ju prishin punë, hapni IE dhe zgjidhni Tools, Internet Options. Zgjidhni tabin Advanced dhe klikoni butonin Reset. Klikoni përsëri Reset për të konfirmuar vendimin tuaj dhe pastaj klikoni Close dhe OK dy herë. Më në fund, hapeni sërish IE-në, tashmë të rigjallëruar.

Ndreqja: Planifikimi për ta bërë këtë detyrë automatikisht në intervale të rregullta kërkon vetëm disa minuta. Si fillim, për ta kontrolluar diskun manualisht, klikoni Start, Run (ose shtypni Windows-R) për të hapur rreshtin e komandave, shtypni cmd.exe /c echo y|chkdsk c: /f /x dhe shtypni Enter. 'Cmd.exe' është përpunuesi i komandave, i cili hap një prompt komandash në Windows. Çelësi '/c' i tregon promptit të komandave që të ekzekutojë komandat që vijnë, duke përfshirë mjetin ndihmës shumë të rëndësishëm chkdsk, i cili ekzaminon diskun për gabime. (Ndryshojeni '/c' në /k, nëse doni që dritarja e promptit të komandave të mbetet e hapur, me qëllim që të shihni çdo mesazh që mund të shfaqet në ekran). Në këtë shembull ne do të kontrollojmë diskun C:, përmes funksionit rregullim (/f), duke i treguar atij që të bllokojë diskun (/x), nëse kjo është e domosdoshme gjatë skanimit. (Germa e diskut tuaj dhe çelësat mund të ndryshojnë; shtypni chkdsk /? te prompti i komandave, për të parë të gjitha zgjedhjet tuaja). Nëse do të kontrolloni diskun ku është instaluar Windows, komanda nuk funksionon ndërkohë që Windows është në ekzekutim, por do të planifikojë një kontroll herën tjetër që ju ndizni kompjuterin. Këtu futet në përdorim pjesa e 'echo y|': që dërgon një “po” për të miratuar këtë opcion.

Për të automatizuar kontrollin e diskut në XP, zgjidhni Start, All Programs, Accessories, System Tools, Scheduled Tasks. Klikoni dy herë Add Scheduled Task për të hapur Scheduled Task Wizard dhe klikoni Next. Te lista Application, zgjidhni Command Prompt dhe klikoni Next. Nëse nuk shihni një regjistrim për Command Prompt në listë, klikoni Browse, gjeni dhe zgjidhni skedarin 'cmd.exe' në direktorinë Windows\\System32 dhe klikoni Open. Zgjidhni një interval kohe (Monthly është një zgjedhje e mirë) dhe klikoni Next. Specifikoni orën, ditën dhe muajt dhe klikoni Next përsëri. Futni emrin e llogarisë dhe fjalëkalimin që përdorni për t’u futur në kompjuter dhe klikoni sërish Next. Shënoni Open advanced properties for this task when I click Finish dhe pastaj klikoni Finish. Me skedën Task të zgjedhur, modifikoni tekstin te kutia Run që të lexojë c:\\windows\\system32\\cmd.exe /c echo y|chkdsk c: /f /x (shtegu juaj dhe opcionet mund të ndryshojnë). Klikoni OK dhe shkruani përsëri emrin e llogarisë dhe fjalëkalimin. Së fundmi, klikoni OK edhe një herë (mund t’ju kërkohet që të konfirmoni sërish ID dhe fjalëkalimin e hyrjes).

Për të automatizuar kontrollin e diskut në Vista, zgjidhni Start, All Programs, Accessories, System Tools, Task Scheduler. Klikoni Continue te prompti User Account Control. Te pjesa Actions, në të djathtë, klikoni Create Task. Përdorni kutitë përkatëse për të shtypur një emër për detyrën dhe, nëse dëshironi, një përshkrim. Shënoni Run with highest privileges dhe ndonjë cilësim tjetër që dëshironi. Zgjidhni skedën Triggers dhe klikoni butonin New. Vendosni intervalin për kontrollin e diskut tuaj: për shembull, zgjidhni Monthly, Select all months te menyja Months, klikoni On dhe zgjidhni First te menyja e parë dhe Monday në menynë e dytë. Specifikoni orën dhe cilësimet e tjera që dëshironi dhe klikoni OK. Zgjidhni skedën Actions dhe klikoni butonin New. Për 'Program/script', shtypni cmd.exe. Për 'Add arguments (optional)', shtypni /c echo y|chkdsk c: /f /x (opcionet tuaja mund të ndryshojnë). Klikoni OK. Më në fund, klikoni skedat Conditions dhe Settings, për të parë nëse ndonjëra nga ato kuti dialoguese ka ndonjë informacion tjetër që duhet të specifikoni. Kur t’i keni mbaruar këto hapa, klikoni OK. Nëse duhet t’i modifikoni cilësimet më vonë, zgjidhni Task Scheduler Library në panelin e majtë të Task Scheduler, për të parë detyrat tuaja në panelin lart në qendër. Ose modifikoni cilësimet në panelin poshtë në qendër, ose klikoni dy herë emrin e detyrës, për të rihapur kutinë dialoguese.

Ndreqja: Konfigurojeni Windows-in në mënyrë të tillë që të çaktivizojë Hapjen Automatike për të gjithë drive-t e sistemit. Rruga më e shkurtër për ta bërë këtë është nëpërmjet vendosjes së një politike grupi për kompjuterin.

Te Windows XP, shtypni në tastierë R, shkruani gpedit.msc dhe shtypni Enter. Te paneli i eksplorimit që shfaqet në të majtë, hapni dhe përzgjidhni Local Computer Policy\\Computer Configuration\\Administrative Templates\\System. Kaloni në panelin e djathtë dhe klikoni dy herë mbi Turn off Autoplay (Çaktivizo Hapjen Automatike). Te dritarja “Turn off Autoplay Properites” (Vetitë e Çaktivizimit të Hapjes Automatike), klikoni Enabled (Aktivizuar) dhe zgjidhni opcionin All drives nga lista vertikale (shikoni figurën). Klikoni OK.

Te Vista, shtypni në tastierë R, shkruani gpedit.msc dhe jepini Enter. Klikoni Continue te dritarja User Account Control. Te paneli i djathtë, hapni dhe përzgjidhni Local Computer Policy\\Computer Configuration\\Administrative Templates\\Windows Component\\Autoplay Politics dhe klikoni dy herë mbi Turn off Autoplay. Klikoni Enabled dhe shtypni OK. Pastaj, klikoni dy herë mbi Default behaviour for Autorun (Sjellja standarde për Ekzekutimin Automatik). Klikoni Enabled dhe zgjidhni nga lista vertikale Do not execute any autorun commands (Mos ekzektuo asnjë komandë të Ekzekutimin Autmatik). Në fund, shtypni OK.

Problemi: Nuk jam i bindur sesa i sigurt është sistemi im, por gjëja e fundit që do të bëja në botë është të paguaj dikë për ta testuar.





Ndreqja: Shkarkoni dhe ekzekutoni programin Microsoft Baseline Security Analyzer (MBSA) dhe lëreni të bëjë një kontroll sigurie të kompjuterit. Për ta shkarkuar duhet të keni një kopje të licencuar të Windows-it. Raportet e programit përfshijnë lidhje te përshkrimet e skanimit, detajet e rezultateve dhe mënyrat për të korrigjuar çdo problem që ai gjen. MBSA punon me çdo version të Windows, nga 2000 SP3 e në vazhdim, megjithëse Vista kërkon 2.1 beta; MBSA gjithashtu analizon sigurinë e Office, Exchange dhe produkteve të tjerë nga Microsoft. Të dyja versionet i gjeni në faqen ueb të Microsoft-it. Mbas instalimit të programit, hapeni atë dhe ndiqni mesazhet për të analizuar kompjuterin tuaj, ose disa kompjutera njëkohësisht.

Siguroni sitemin përmes kopjeve rezervë


Problemi: E di që kopjet rezervë mund të kursejnë kohë, por unë harroj t’i bëj.



Ndreqja: Mjetet e kopjeve rezervë, të integruara në Windows XP dhe Vista, ju japin mundësi të planifikoni dhe kryeni kopje rezervë në mënyrë automatike. Për fat të keq, vetëm XP Pro dhe Vista Business, Enterprise dhe Ultimate i kanë këto mjete në mënyrë të paracaktuar. Përdoruesit e XP Home, sidoqoftë, e kanë një program për kopje rezervë në CD-në e tyre të Windows-it: Shkoni në Explorer te direktoria valueadd\\msft\\ntbackup, klikoni me të djathtën skedarin Ntbackup dhe zgjidhni Install. Nëse përdorni Vista Home Premium, përdorni programet Back2Zip, ose Everyday Auto Backup, të cilët gjenden në ZERO DVD.



Në XP, klikoni Start, All Programs, Accessories, System Tools, Backup. Nëse aktualisht është vendosur që të hapet në modalitetin Advanced, zgjidhni Tools, Switch to Wizard Mode. Ndiqni asistentin, duke specifikuar se çfarë doni të ruani si kopje rezervë dhe ku. Te ekrani 'Completing the Backup or Restore Wizard', klikoni Advanced. Specifikoni llojin e kopjes rezervë (të tilla si Incremental, i cili është i mirë për kopjet rezervë të rregullta, automatike) dhe klikoni Next. Vendosni opsionet e tjera në ekranet pasues dhe klikoni Next për secilin prej tyre. Te 'When to Back up,' shënoni Later, shtypni një emër për kopjen rezervë dhe pastaj klikoni Set Schedule. Përdorni cilësimet e listuara nën skedat Schedule dhe Settings, te kutia dialoguese Schedule Job, për të personalizuar se kur dhe sa shpesh do e bëni kopjen rezervë. Klikoni OK. Futni emrin dhe fjalëkalimin e futjes dy herë dhe pastaj klikoni përsëri OK. Klikoni Next, futni fjalëkalimin tuaj edhe dy herë të tjera dhe klikoni OK dhe Finish. Nëse ju duhet të modifikoni planifikimin e kopjes rezervë, hapni rishmi Scheduled Tasks dhe klikoni dy herë ikonën për punën e kopjes rezervë.

Në Vista, klikoni Start, All Programs, Accessories, System Tools, Backup Status and Configuration. Klikoni Set up automatic file backup dhe konfirmoni te prompti User Account Control. Ndiqni mesazhet për të vendosur çfarë, ku dhe kur të bëhet kopja rezervë (shihni imazhin këtu). Për të bërë ndryshime më vonë, kthehuni te ky program ndihmës dhe klikoni Change backup settings ose Turn off, për të modifikuar ose çaktivizuar programin e kopjes rezervë.

Zgjidheni hallin e shfletimit të ngadaltë


Problemi: Shfletimi im në Web është i ngadaltë dhe ndonjëherë ndalon plotësisht.



Ndreqja e parë: Nëse shfletimi në Internet nuk përgjigjet, ose është i pamundur, kompjuteri juaj mund të jetë infektuar. Përdorni një program antivirus, ose një program riparimi për të kontrolluar për probleme. Ose provoni programin Malicious Software Removal Tool në ZERO DVD. Mjafton ta instaloni dhe të ndiqni udhëzimet.

Ndreqja e dytë: Instaloni një version të ri të shfletuesit, ose përditësoni aktualin. Për të marrë versionin e IE 7, zgjidhni Tools, Windows Update. Në Mozilla Firefox, klikoni Help, Check for Updates.

Ndreqja e tretë: Ju mund të keni një probleme me shtojcat (plug-ins ose add-ons) e shfletuesit. Për ta testuar këtë, çaktivizoni të gjitha shtojcat (add-ons). Nëse problemi nuk përsëritet më, aktivizoni një shtojcë (add-on) dhe provoni përsëri. Përsëriteni derisa të gjeni zgjidhjen.



Për të çaktivizuar shtojcat në Firefox, zgjidhni Tools, Add-ons dhe klikoni Disable në secilin element, derisa të hiqen të gjithë. Mbyllni dritaren dhe hapni sërish Firefox-in. Nëse problemi zgjidhet, hapni dritaren Add-ons, klikoni Enable për një element, mbylleni dhe hapeni prapë. Provoni dhe përsëriteni sipas nevojës.

Në IE 7, zgjidhni Start, All Programs, Accessories, System Tools, Internet Explorer (No Add-ons). Nëse kjo e zgjidh problemin, hapeni IE-në normalisht dhe zgjidhni Tools, Manage Add-ons, Enable ose Disable Add-ons. Zgjidhni një shtojcë dhe klikoni Disable. Përsëriteni këtë për të gjithë elementët, përveç njërit, dhe klikoni dy herë OK. Hapeni sërish IE-në. Nëse gjithçka është në rregull, kthehuni te kjo kuti dialoguese, zgjidhni një shtojcë tjetër të çaktivizuar dhe klikoni Enable. Klikoni OK dy herë dhe hapni IE. Përsëriteni, derisa të gjeni shtojcën problematike.




Ekzekutoni programet e Quick Launch përmes tasteve






Problemi: Dua t’i hap programet që kam te Hapja e Shpjetë pa përdorur miun.

Ndreqja: Në XP, mund t’i caktoni shkurtore si ikonave në desktop, ashtu edhe atyre që keni te menyja e butonit Start. Kjo e dyta është më e lehtë, ndaj klikoni me të djathtën mbi butonin Start dhe zgjidhni Open ose Explore. Klikoni dy herë mbi dosjen Programs. Për të mbajtur një farë rregulli, krijoni një dosje të re në të njëjtën dritare (klikoni me të djathtën dhe zgjidhni New Folder). Emërtojeni dosjen (p.sh. Shkurtoret e tastierës) dhe shtypni Enter. Tani klikoni dy herë mbi atë dosje dhe tërhiqini ikonat, një e nga një, nga shiriti i Hapjes së Shpejtë, duke mbajtur të shtypur butonin e djathtë të miut, dhe zgjidhni Copy Here (Kopjoje Këtu). Klikoni me të djathtën mbi secilën prej shkurtoreve të reja dhe zgjidhni Properties. Hapni tabin Shortcut, klikoni në kutinë “Shortcut key” dhe shtypni tastat që dëshironi të përdorni për të hapur programin. Të gjitha shkurtoret duhet të fillojnë me , , , , ose me një buton funksionesh (nga F1 deri te F12, në shumicën e tastierave). Në fund, klikoni OK.
Te Vista, sistemi i cakton automatikisht shkurtore programeve që ndodhen në Hapjen e Shpejtë. Këto shkurtore fillojnë me , ndërsa tasti tjetër përcaktohet nga renditja e tyre. Ikona e parë hapet duke shtypur 1, e dyta me Windows 2 e kështu me radhë (shikoni figurën).

Burimi i Informacionit www.revistkompjuteri.com