Bëj foto dixhitale të përkryera

Qëllimi i aparateve dixhitale është që ta zbresin fotografinë nga froni i artit dhe ta bëjnë të arritshme nga të gjithë, por sërish mileti bën me miliona foto të këqija çdo ditë. Një pjesë e problemeve janë të paevitueshme, për shkak të kufizimeve të aparatit, por pjesa dërrmuese e tyre mund të ndreqen duke vënë në zbatim disa njohuri të thjeshta, si dhe nëpërmjet eksperimentimit.

Këtu po ju paraqesim 5 grackat më të rëndomta në të cilat bien shumë “fotografë”, si dhe disa mënyrë të thjeshta për t’i shmangur ato. Kur përdoreshin aparatet fotografike me film, duhej të kalonte një kohë relativisht e gjatë, përpara se ta kuptoje se cilat foto kishin dalë keq dhe, përveç kësaj, duhej të paguaje si për fotot e mira, ashtu edhe për të këqijat. Aparatet dixhitale të mundësojnë të mësosh menjëherë nga gabimet e bëra, pa kosto shtesë, por edhe të ngathtësojnë syrin për të parë artistikisht.

Një pamje e turbullt mund të shkaktohet nga shumë faktorë. Përfytyroje fotografinë si një fraksion të kohës (sepse kështu është). Nëse koha e shkrepjes së fotos zgjat vetëm 1/250-ën e sekondës, atëherë objekti në fokus apo vetë aparati nuk kanë kohë të lëvizin aq sa të shkaktojnë turbullirë në foto. Pra, në një çerek sekondi nuk ka rrezik të madh që të pllakosë mjegulla. Bota e fotografisë është botë kompromisesh. Në mjedise me më pak dritë, kohëzgjatja e shkrepjes duhet të rritet, në mënyrë që aparati të thithë dritën e nevojshmë për një foto cilësore. Në këto raste mund të përdorësh një tripod ose një monopod (stativ trikëmbësh ose njëkëmbësh), apo mund ta mbështetësh aparatin diku gjatë shkrepjes. Aparatet apo objektivët që kanë të inkorporuar stabilizuesin e imazheve, mund të ta lehtësonin punën për eleminimin e turbullirës, pasi ata zvogëlojnë lëvizjet e aparatit, megjithëse kjo veçori nuk vlen në rastin kur mjegulla shkaktohet nga lëvizjet e objektit të fokusuar. Për të krijuar një ide më të qartë se si ndikon lëvizja e aparatit në foto, bëj një shkrepje brenda në shtëpi me dritë të ulët, duke e mbajtur aparatin larg vetes. Sigurohu që ta kesh çaktivizuar fleshin dhe stabilizuesin e imazheve. Tani bëj të njëjtën shkrepje duke përdorur një tripod, ose duke e vendosur aparatin mbi tavolinë. Shkrepja e dytë duhet të duket më e qartë, ose të ketë më pak turbullirë pamore. Bëji sërish të dyja shkrepjet, por kësaj radhe dil jashtë në një ambjent të ndriçuar, dhe ke për të parë më pak dallime midis dy fotove.

E ke vënë re që fotografitë e bëra me dritë të ulët ngjasojnë me pamjet e qëmotshme që merrnim nga stacionet e huaja televizive, me ato antenat apo vibratorët e këputur që sajonim?! Një gjurulldi pamore me miza që s’të lë të shohësh hiçgjë! Në dritë të ulët, aparati është i detyruar të lejojë nivele më të larta të asaj që quhet ”zhurmë pamore”, apo miza në pamje. Nëse rrisim ndjeshmërinë ISO (e cila tregon shkallën e ndjeshmërisë së sensorëve të një aparati dixhital ndaj dritës), të themi nga 100 në 800, mund të bëjmë foto të mirëndriçuara në një ambient me dritë të ulët. Në veprim i tillë do të shkaktonte rritjen drastike të sasisë së mizave.

Nëse aparati yt ka një sensor të vogël, karakteristikë kjo e shumicës së aparateve të lirë, atëherë mizat mund të përbëjnë problem edhe në ISO 200. Mos e ngatërro numrin e megapikselëve me përmasën e sensorit. Një model 5-megapikselësh dSLR (digital single-lens reflex) me një sensor të madh, mund t’ia kalojë një modeli 10-megapikselësh Point-And-Shoot (aparate dixhitale për publikun e gjërë, njëkohëshisht edhe më të shiturit) me një sensor të vogël. Shumë prej modeleve Point-And-Shoot nuk janë të përshtatshëm për fotografitë në dritë të ulët, pasi kanë nivele shumë të larta zhurme. Disa lloje aparatesh, sidomos ata me kontroll manual, na japin mundësi të vendosim vetë se ç’kompromis do të bëjmë në emër të cilësisë.

Për ta parë performancën e aparatit në dritë të ulët dhe nivel të lartë zhurme, kontrollo fotot që bëre më parë. Duke supozuar se i ke kopjuar fotot në diskun e ngurtë të kompjuterit, hap Windows Explorer-in, kliko me të djathtë mbi çdo fotografi dhe zgjidh opcionin Properties (e fundit fare) nga menyja. Nëse operon me Windows XP, zgjidh tabin Summary (përmbledhje) dhe kliko butonin Advanced, ndërsa në rastin e Vista-s, zgjidh tabin Details (detaje). Ndër objektet e listuara duhet të jetë edhe “ISO speed”(shpejtësia ISO). Kërko fotografi që e kanë ISO-n 200 ose më shumë. Në këtë mënyrë do të kuptosh se në çfarë niveli shpejtësia ISO fillon të përbëjë problem. Nëse aparati e përmban opcionin e komandimit manual të shpejtësisë ISO, tani do ta kesh më të lehtë ta gradosh ISO-n për fotot me dritë të ulët.

Një gabim i zakonshëm bëhet kur i afrohesh shumë objektit të fokusuar dhe më pas vret mendjen se përse shkrepja nuk ka qëlluar në shenjë. Pamja mund të të jetë dukur mirë në ekranin LCD të aparatit, por kur sheh përmasat reale në ekranin e kompjuterit, kupton se shkrepja ka dalë huq. Kontrollo manualin e aparatit, ose kërko karakteristikat e modelit në internet, për të kuptuar se deri në ç’nivel zmadhimi (zoom) arrin të fokusojë aparati. Shih edhe nëse ai e përmban modalitetin “macro”, për objekte që janë edhe më afër. Nëse ia ke idenë e distancës se ku përfundon fokusimi normal dhe ku fillon fokusimi “macro”, mund të pakësosh numrin e shkrepjeve huq, duke ndryshuar opcionin e fokusimit. Ndërkohë që ke hapur manualin (ose internetin), kontrollo edhe rrezen e fleshit të aparatit, i cili mund të jetë i inkorporuar ose i montueshëm. Nëse je më pranë se ç’duhet, fleshi e vesh subjektin me një dritë verbuese të bardhë, duke e prishur foton. Në rast se ke një flesh të montueshëm, provo ta drejtosh nga tavani për të zbutur dritën. Nëse largohesh shumë, fleshi s’ka asnjë efekt. Mund të mendosh se kjo e fundit dihet, por ndodh shpesh të shohësh njerëzit tek shkrepin me flesh nga tarraca pallatesh apo largësi të mëdha, duke pretenduar njëfarësoj që gjithë ajo hapësirë të ndriçohet nga një llambë mikroskopike.

Mos u shqetëso në rast se abazhurët në fotot e tua rrezatojnë një shkëlqim të çuditshëm portokalli në të kuqe, ndërkohë që gjithçka tjetër ruan ngjyrën e saj. Nuk të është prishur aparati, por sistemi i balancimit të ngjyrës së bardhë nuk arrin të përshtatet me dy lloj burimesh drite. Drita e diellit dhe drita e llambave të tungstenit kanë gjatësi vale të ndryshme. Sytë tanë nuk arrijnë ta bëjnë dallimin, por fotografitë i shfaqin këto dy lloje drite me ngjyra të ndryshme.

Nuk ka asnjë mundësi që aparati t’i përballojë të dyja njëkohësisht. Nëse e gradon balancën e ngjyrës së bardhë te drita e diellit, atëherë llamba e tungstenit do të duket e kuqe. Nëse e gradon te llamba, atëherë drita që hyn nga dritarja do të duket blu. Nëse shton një burim drite fluoreshente, atëherë ka shumë mundësi që ai të emëtojë një nuancë të gjelbre të zbehtë. Një fotograf profesionist mund ta zëvendësojë llambën e tungstenit me një llambë të veçantë, që rrezaton dritë si ajo e diellit, ose të veshë me një filtër tunsteni xhamin e dritares. Pra, duhet të kesh kujdes që të mos përzjesh burimet e dritës që kanë gjatësi të ndryshme vale. Shumica e aparateve të lejojnë të kalosh nga balancimi automatik i ngjyrës së bardhë, te balancimi manual për dritën e diellit, për dritën në mot të vranët, për dritën e tungstenit ose për dritën fluoreshente. Eksperimento me këto opcione dhe shih se si ndikojnë ata te fotot e tua. Provoji në disa ambjente me dritë të përzjerë, në mënyrë që të jesh i përgatitur për ato raste kur balancimi automatik i ngjyrës së bardhë e vlerëson gabim gjatësinë optimale të valës së dritës.

Aparatet fotografike nuk arrijnë të regjistrojnë një spektër aq të gjërë të dritës dhe errësirës sa syri njerëzor. Nëse kontrasti i objektit në fokus me sfondin është ekstrem, atëherë aparatit do t’i duhet të sakrifikojë diçka. Kjo bën që fotot që e kanë burimin e dritës në sfond, si p.sh artisti në skenë, të mos shfaqen siç duhet duke përdorur kuadrin standard. P.sh. ti dëshiron që aparati të përqendrohet te subjekti dhe jo te sfondi i errët. Si ilustrim marrim rastin e një fëmije që luan me borë. Fëmija është më i rëndësishëm se vetë bora. Nëse aparati përpiqet ta mesatarizojë pamjen, fëmija do të dalë shumë i errët.

Mundësisht, përpiqu ta ripozicionosh aparatin ose ta vendosësh subjektin në mënyrë të tillë, që të mbizotërojë kundrejt ekstremiteteve të dritës. Nëse aparati fotografik ka kontroll manual, eksperimento duke e fokusuar objektivin në një zonë specifike, si p.sh në fytyrë.

Kontrollo nëse aparati përmban modele apo skenarë të paraprogramuar për rrethana të veçanta, si p.sh për fotografimin e skenës, për foto gjatë natës, në plazh ose në borë. Testoji këto modalitete, për të parë se si ndryshojnë ato nga kuadri standard. Duke u familjarizuar me modalitetet, më vonë do ta kesh më të lehtë për të kaluar nga njëri te tjetri.